Xử lý tài sản khi quyền bề mặt chấm dứt là một trong những vấn đề mà chủ thể quyền bề mặt và chủ thể có quyền sử dụng đất phải xem xét giải quyết khi xác lập, chấm dứt quyền bề mặt. Để giải quyết vấn đề này trước hết cần phải xác định được quyền bề mặt là gì? Bao gồm những gì? Những nội dung cần làm rõ như căn cứ xác lập, thời hạn sử dụng cũng như chấm dứt quyền bề mặt và đặc biệt là vấn đề xử lý tài sản như thế nào khi quyền bề mặt chấm dứt.
Để có đáp án nhanh nhất trong lĩnh vực pháp luật đường bộ, gọi Tổng đài tư vấn pháp luật (24/7): 1900 6198
Contents
Quyền bề mặt trong quy định pháp luật dân sự
Quyền bề mặt là gì?
Quyền bề mặt theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 là quyền của chủ thể đối với các phần diện tích: mặt đất, mặt nước, khoảng không gian trên mặt đất, mặt nước và lòng đất mà quyền sử dụng đất thuộc về chủ thể khác.
Chủ thể quyền bề mặt không những có quyền khai thác, sử dụng mặt đất, mặt nước, khoảng không gian trên mặt đất, mặt nước và lòng đất để xây dựng công trình, trồng cây, canh tác. Chủ thể quyền bề mặt có quyền sở hữu đối với tài sản được tạo lập trên đất. Khi quyền bề mặt được xác lập, chủ sở hữu đất và người có quyền bề mặt là hai chủ thể tách biệt nhau.
Căn cứ xác lập quyền bề mặt
Theo quy định tại Điều 267 bộ luật dân sự 2015, quyền bề mặt được xác lập theo quy định của luật, theo thỏa thuận hoặc theo di chúc.
- Quyền bề mặt được xác lập theo thỏa thuận giữa chủ sở hữu đất và người có quyền bề mặt hoặc giữa người có quyền bề mặt với người khác trong trường hợp quyền bề mặt được chuyền giao.
- Quyền bề mặt cũng được xác lập dựa trên thừa kế từ người có quyền bề mặt trước đó (căn cứ trên hành vi pháp lý đơn phương).
- Trường hợp quyền bề mặt được xác lập theo quy định của pháp luật chưa được quy định rõ. Việc xác lập quyền bề mặt theo quy định của pháp luật được đưa ra nhằm tạo cơ sở cho những văn bản pháp luật sẽ được ban hành liên quan đến việc xác lập quyền bề mặt theo quy định của pháp luật.
Quyền bề mặt chấm dứt khi nào?
Người có quyền bề mặt có thời hạn nhất định đối với quyền bề mặt, thời hạn sử dụng đối với quyền bề mặt không lớn hơn thời hạn của quyền sử dụng đất. Điều 272 Bộ luật dân sự 2015 quy định quyền bề mặt chấm dứt trong các trường hợp sau:
- Thời hạn hưởng quyền bề mặt đã hết
Do quyền bề mặt được lập dựa trên cơ sở thỏa thuận, theo di chúc hoặc theo quy định của luật nên thời hạn sử dụng quyền bề mặt cũng được xác lập dựa trên cơ sở trên. Khi đến thời hạn được xác định thì quyền bề mặt đối với người có quyền cũng đương nhiên chấm dứt.
- Chủ thể có quyền bề mặt và chủ thể có quyền sử dụng đất là một
Có sự xuất hiện của quyền bề mặt là do có sự khác biệt giữa chủ thể có quyền sử dụng đất và chủ thể có quyền sử dụng đất, bởi người có quyền sử dụng đất thường sẽ bao gồm những quyền đối với những diện tích tiếp xúc với quyền sử dụng đất. Do đó, khi chủ thể có quyền sử dụng đất không xác lập quyền sử dụng đối với bề mặt cho người khác hoặc người có quyền bề mặt cũng có quyền sử dụng đất thì quyền bề mặt cũng đương nhiên chấm dứt.
- Chủ thể có quyền bề mặt từ bỏ quyền của mình
Khi chủ thể có quyền bề mặt trong thời hạn sử dụng không có nhu khai thác, sử dụng đối với quyền bề mặt của mình và không muốn chuyển giao quyền bề mặt cho chủ thể khác thì chủ thể có quyền bề mặt có thể tuyên bố từ bỏ quyền bề mặt. Trong trường hợp này quyền bề mặt chấm dứt trước thời hạn đã xác định trước đó.
- Quyền sử dụng đất có quyền bề mặt bị thu hồi theo quy định của Luật Đất đai
Trường hợp Nhà nước thu hồi quyền sử dụng đất của người có quyền sử dụng đất thì quyền bề mặt được xác lập giữa người có quyền sử dụng đất với chủ thể có quyền bề mặt cũng bị chấm dứt.
- Theo thỏa thuận của các bên
Khi không còn nhu cầu sử dụng quyền bề mặt hoặc người có quyền sử dụng đất muốn chấm dứt quyền sử dụng bề mặt trước thời hạn thì các bên có thể thỏa thuận chấm dứt quyền bề mặt bất kỳ lúc nào. Quyền bề mặt được chấm dứt theo thỏa thuận của các bên.
Xử lý tài sản khi quyền bề mặt chấm dứt
Căn cứ theo khoản 2 Điều 273 Bộ luật dân sự 2015, khi quyền bề mặt chấm dứt tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ thể có quyền bề mặt được xử lý như sau:
- Trước khi quyền bề mặt chấm dứt, chủ thể có quyền bề mặt phải xử lý tài sản thuộc sở hữu của mình, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Trường hợp khi quyền bề mặt chấm dứt mà chủ thể quyền bề mặt không xử lý tài sản thì quyền sở hữu tài sản đó thuộc về chủ thể có quyền sử dụng đất kể từ thời điểm quyền bề mặt chấm dứt. Chủ thể có quyền sử dụng đất có quyền định đoạt đối với những tài sản trên.
- Trường hợp chủ thể có quyền sử dụng đất không nhận tài sản mà phải xử lý tài sản thì chủ thể có quyền bề mặt phải thanh toán chi phí xử lý tài sản cho chủ thể có quyền sử dụng đất.
Bài viết đã cung cấp nội dung về vấn đề xử lý tài sản khi quyền bề mặt bị chấm dứt cũng như những vấn đề khác xoay quanh. Theo đó xử lý tài sản khi quyền bề mặt chấm dứt căn cứ theo quy định của Bộ luật dân sự 2015.
- Xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật
- Sử dụng đất có mặt nước để nuôi trồng thủy sản
- Quyền đối với bất động sản liền kề là gì?
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.net.vn.
